StartpaginaProgrammeringRSMRadiobingoRegionieuwsAgenda
Menu
Startpagina
Programmering
RSM
Radiobingo
Regionieuws
  Nieuws
  Sport
  Gemeente
  Reportage
  Info
Agenda

Reclame

Download de Radio Stad Montfoort app
Ontdek het op Google Play
Ontdek het in de Apple App Store

RSM Cartridge sponsoren

Adverteren op de website van RSM



Zoeken



Geplaatst op:02-05-2020
Bijgewerkt op:10-06-2022 10:45

Bron: Marieke Plomp Senior adviseur commissaris van de Koning provincie Utrecht
  

Commissaris van de Koning in de provincie Utrecht Hans Oosters is verheugd met de grote Utrechtse bijdrage aan het project. "Gelukkig is er een vorm gevonden om dit 75 Jaar Vrijheid project onder de huidige omstandigheden door te zetten. Beeld is een krachtig middel. Nu ons wordt gevraagd om zoveel mogelijk thuis te blijven, communiceren we in beeld om het gevoel van afstand tot de ander te verminderen. De oorlogsbeelden in dit project zijn in staat om de afstand tot ons eigen verleden te verkleinen en ons collectieve geheugen aan te vullen met belangrijke verhalen. Ik ben zeer benieuwd naar de rest van de gekozen foto’s. Ik hoop dat zoveel mogelijk mensen de foto’s zullen bekijken en we op deze manier de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend houden en doorgeven aan de volgende generaties.” 
 
De bekendmaking van de honderd foto’s zal online gebeuren. Op 4 mei verschijnen de honderd foto’s op www.in100fotos.nl en zendt de NOS, direct na de Dodenherdenking, een speciaal tv-programma over het project uit op NPO2 (20:35-21:25). 
 
Achtergrond
In november vorig jaar startte in alle twaalf provincies (en in een fictieve dertiende provincie voor onze geschiedenis in Nederlands-Indië, de Antillen en Suriname) een bijzondere zoektocht naar de meest aansprekende Tweede Wereldoorlog-foto’s. Provinciale werkgroepen doorzochten voor het eigen grondgebied de beeldcollecties van archieven en musea, het publiek werd gevraagd uit de oorlogsjaren eigen foto’s aan te dragen. 
 
De Utrechtse gelegenheids-werkgroep klaarde in twee maanden tijd een enorme klus: uit de duizenden beschikbare Utrechtse WO2-foto’s werd een krachtige, diverse verzameling van vijftig foto’s samengesteld. Deze verzameling Utrechtse foto’s is met de titel “Oorlog in de provincie – de Utrechtse 50 foto’s” in februari als tentoonstelling te zien geweest in Amersfoort en Stichtse Vecht. De overige mogelijkheden in o.m. Rhenen en Utrecht zijn afgelast vanwege de Coronacrisis. Op RTV Utrecht is op diverse manieren aandacht besteed aan de verhalen achter de Utrechtse 50 foto’s. 
 
Op woensdag 15 januari jl. werden de Utrechtse vijftig foto’s bekend gemaakt en koos een uit alle 26 Utrechtse gemeenten genodigd publiek twaalf publieksfavorieten. Deze twaalf foto’s vormden samen met dertien keuzes door een vakjury de vijfentwintig foto’s die de Utrechtse werkgroep instuurde naar de nationale eindverkiezing. Nu wordt bekend gemaakt dat van de vijfentwintig ingezonden Utrechtse foto’s dertien zijn opgenomen in De Tweede Wereldoorlog in honderd foto’s. 

LEUSDEN (ASSCHAT), 11 JANUARI

1940 Op 24 augustus 1939, enkele dagen voor de Duitse inval in Polen, kondigt de Nederlandse regering de voormobilisatie af. Vier dagen later volgt de algemene mobilisatie van het Nederlandse leger. In de maanden die volgen, bereiden ongeveer 280.000 militairen door het hele land heen zich voor op een mogelijke aanval vanuit Duitsland. Ondanks deze voorbereidingen overheerst het gevoel dat Nederland, net als tijdens de Eerste Wereldoorlog, neutraal zal blijven. In eerste instantie is er vooral aandacht voor het bouwen en versterken van verdedigingslinies. Daarna wordt er ook met de, veelal verouderde, wapens geoefend. Als onderdeel van de mobilisatie worden gebieden onder water gezet, zoals hier in de omgeving van Leusden. Op 11 januari 1940 oefenen Nederlandse militairen op de schaats met wapens bi de Vijfde Kom aan het Valleikanaal, ook wel de Asschatterkom genoemd.

RHENEN, MEI 1940
In de nacht van 10 op 11 mei 1940 begon de Slag om de Grebbeberg. Vanuit Wageningen werd de Duitse artillerieaanval geopend op de voorposten van de Grebbelinie die aan de voet van de Grebbeberg lagen. Hier lag de belangrijkste Nederlandse verdedigingslinie die de toegang tot het westen van het land afschermde. Ondanks de verouderde bewapening boden de Nederlandse militairen echter hevige weerstand. Na twee dagen felle strijd waren de Nederlandse troepen ernstig verzwakt. Op 13 mei moesten zij zich terugtrekken. Tijdens de gevechten aan de Grebbelinie zijn 424 Nederlandse militairen gesneuveld. Op deze foto, genomen bij de Grebbeweg in Rhenen, liggen vier van hen aan de rechterkant van de weg in de berm. In de verte marcheren Duitse militairen verder. Rechts staat het bord van een theeschenkerij en pension met de, in deze context, ironische naam ‘Rust Wat’. De gesneuvelde soldaten behoorden zeer waarschijnlijk tot de 8e Compagnie Mortieren.
Fotograaf onbekend / NIOD, Beeldbank WO2

UT 1.09- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-1-09/
OUDEWATER, MEI 1945
In de Kapellestraat in Oudewater, destijds gelegen in Zuid-Holland en tegenwoordig onderdeel van de provincie Utrecht, worden voor het oog van de inwoners van de stad vrouwen door de lokale kapper kaalgeschoren. Na de bevrijding werden vrouwen die een relatie hadden met Duitse militairen, publiekelijk te schande gezet. Ze werden uitgescholden voor ‘moffenmeiden’, ‘moffenhoeren’ en ‘moffenkleders’. Vaak werden deze vrouwen en jonge meisjes uit hun huis gesleurd en op een boerenkar door de straten gereden, bespuugd, uitgescholden, besmeurd met hakenkruizen en in het openbaar kaalgeschoren. Er zijn ook vergissingen gemaakt. In dat geval kon er aanspraak gemaakt worden op een compensatie van 200 gulden.

LEUSDEN, NAJAAR 1941

Deze krijgsgevangenen maken deel uit van een groep van 101 Sovjetsoldaten die op 27 september 1941 naar Kamp Amersfoort is overgebracht. Als levend propagandamateriaal zijn ze door de straten van Amersfoort gevoerd. De Duitse bezetter, die het Germaanse ras als superieur achtte, wilde aan de bevolking laten zien dat het zogenoemde Untermenschen betrof en verwachtte hiermee sympathie van de Nederlandse bevolking te winnen. Dit mislukte volledig. De Amersfoorters waren onthutst en toonden medelijden. De Sovjetkrijgsgevangenen werden ernstiger mishandeld dan de andere gevangenen; 24 stierven aan honger en mishandeling in het kamp. De overige 77 Sovjetsoldaten werden op 9 april 1942 gefusilleerd. Alle soldaten zijn na de oorlog herbegraven op het Sovjet Ereveld in Leusden. Voor zover bekend is dit de enige foto van de soldaten.
Fotograaf onbekend / Nationaal Monument Kamp Amersfoort

UT 3.01- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-3-01/
UTRECHT, 1942
De Utrechtse fotograaf en huisarts Nico Jesse kreeg in 1942 van gemeentearchivaris Van Campen de opdracht om de stad Utrecht vast te leggen. Van Campen vreesde dat, als de stad door een bombardement zou worden getroffen, niemand meer zou weten hoe Utrecht er uit had gezien. In de winter en de zomer van 1942 fietste Jesse door de stad en fotografeerde alles wat hij interessant vond. Dat resulteerde in vele honderden foto’s en een aantal kleurendia’s. Ergens in 1942 kreeg hij in de Nachtegaalstraat marcherende manschappen van de Duitse Luftwaffe in beeld. Twee kleine jongetjes lopen aan weerskanten mee, diep onder de indruk van de troepen, die ongetwijfeld veel herrie maken met hun ijzerbeslag onder de laarzen.
Nico Jesse / Het Utrechts Archief, Nederlands Fotomuseum

UT 4.01- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-4-01/
UTRECHT, 1942/1943
Vijf rechercheurs van de Centrale Controle, de afdeling van de Utrechtse politie die vanaf najaar 1942 belast is met het opsporen en arresteren van Joden, poseren op het hoofdbureau van de politie. Op de voorgrond de korpsleiding met in het midden hoofdcommissaris G.J. Kerlen. Deze fanatieke nazi werd op 3 september 1943 in het Willemsplantsoen, vlak bij zijn woning, geliquideerd door de verzetsvrouw Truus van Lier. Naast hem zijn medewerkers P.J.M. Thissen en G. van Grootheest. Staande links J. Smorenburg, de chef van de Jodenjagers van de Utrechtse politie. Hij heeft met zijn medewerkers honderden Joden opgepakt. Tijdens de oorlog viel hij in ongenade: hij werd betrapt op het verduisteren van waardevolle voorwerpen van zijn slachtoffers. Smorenburg werd daarop gearresteerd en tot een gevangenisstraf veroordeeld. Na de oorlog stond hij opnieuw voor de rechter, nu voor zijn aandeel in de Jodendeportaties. Hij werd uiteindelijk tot 11 jaar veroordeeld, waarvan hij minder dan de helft hoefde uit te zitten.
Fotograaf onbekend / Nationaal Monument Kamp Amersfoort

UT 4.04- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-4-04/

BAARN, 16 MAART 1945
Op 13 mei 1943 vaardigt de bezetter het bevel uit dat alle Nederlanders hun radio moeten inleveren. De Duitsers willen voorkomen dat er naar verboden radiostations als Radio Oranje en de BBC geluisterd wordt. Nederlanders zouden tegen hen worden opgehitst via de uitzendingen van deze zenders. De massale deelname aan de April-meistakingen van twee weken eerder kon volgens de Duitsers hierdoor verklaard worden. De Nederlanders die besluiten toch een radio te behouden, nemen het risico op zware straffen. Op de foto is een man in Baarn bezig berichten van Radio Oranje over te nemen. Deze informatie wordt vervolgens via illegale krantjes in de omgeving verder verspreid. Hij maakt gebruik van een kristalontvanger, een van de eenvoudigste uitvoeringen van een radio-ontvanger. Landelijk werden per 100 inwoners 9.1 radiotoestellen ingeleverd. Naar schatting kwam een kwart van de Nederlanders niet tegemoet aan de inleveringsplicht.
A.J.H. van de Poll / Historische Kring Baerne, Baarn

UT 4.05- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-4-05/
BENSCHOP, SEPTEMBER 1944
In september 1944 lijkt de bevrijding van Nederland nabij. In Benschop overheerst euforie over het naderende einde van de oorlog. Om dit alvast te vieren, en als herinnering voor later, poseren de onderduikers in het dorp samen met hun beschermers voor een fotograaf. De bevrijding zou echter op zich laten wachten. Toen er – na verraad – een razzia werd gehouden in Benschop kwam een afdruk van de foto op noodlottige wijze in handen van de bezetter. De Sicherheitspolizei wist hierdoor precies welke personen in het verzet zaten en wie onderduikers waren. Op 13 februari 1945 vond een gerichte razzia plaats. Aan beide kanten vielen er doden en volgden er arrestaties. Vier dagen later kwamen de Duitsers terug om zeven verzetsstrijders te executeren op het erf van een boerderij. De foto bedoeld om het einde van de oorlog te vieren, kreeg door deze dramatische gebeurtenissen een heel andere lading.

AMERSFOORT, 11 OKTOBER 1944
In de periode 1941 tot 1945 hebben ongeveer 37.000 veelal politieke gevangenen voor korte of langere tijd vastgezeten in het doorgangs- en strafkamp Amersfoort. Het kamp was in eerste instantie bestemd als doorgangskamp waar vooral politieke gevangenen tijdelijk ondergebracht werden, in afwachting van transport naar concentratiekampen in Duitsland. Op 11 oktober begeleidt de Duitse politie ruim 1.400 gevangenen uit het kamp door de straten van de stad naar het station, waar zij op transport worden gezet naar Neuengamme. Onder deze gevangenen zijn ook 601 Puttenaren die tijdens de razzia van begin oktober zijn opgepakt. Deze razzia was een wraakactie van de Duitsers voor een aanslag door het verzet. In Duitsland moeten de gevangenen militaire versterkingen aanleggen of in fabrieken werken. Veel Puttenaren bezwijken onder de erbarmelijke omstandigheden waarin ze moeten werken. Van de 601 Puttenaren zullen maar 48 mannen terugkeren.
Fotograaf onbekend / NIOD, Beeldbank WO2

UT 4.09- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-4-09/

LEUSDEN, 19 APRIL 1945
Loes van Overeem is tijdens de Tweede Wereldoorlog als verpleegster werkzaam bij het Rode Kruis. Later wordt ze hoofd van de afdeling Speciale Hulpverlening. Omdat Van Overeem toegang heeft tot de bevelhebber van de SD en de Sicherheitspolizei Wilhelm Harster, mogen zij en haar man als enigen onder de vlag van het Rode Kruis kampen en gevangenissen bezoeken. Vanaf september 1944 richt zij zich volledig op Kamp Amersfoort. Ze is getroffen door wat zij daar aantreft: slecht behandelde gevangenen en een groot gebrek aan voedsel, kleding, medicijnen en hygiëne. Zij dringt bij kampcommandant Berg aan op een verbetering van de omstandigheden. Door haar doorzettingsvermogen wordt er een permanente post van het Rode Kruis in Kamp Amersfoort opgericht. Met het naderende einde van de oorlog in zicht, dragen de Duitsers op 19 april 1945 het kamp over aan het Rode Kruis en slaan op de vlucht. Als nieuwe kampcommandante spreekt Van Overeem de gevangenen toe.

Fotograaf onbekend / Particuliere collectie familie Kraai, Nationaal Monument Kamp Amersfoort

UT 4.11- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-4-11/

LEUSDEN, 27 JUNI 1945
In kamp Amersfoort zijn tijdens de oorlog naar schatting 350 gevangenen geëxecuteerd. Kort na de bevrijding worden hun lichamen opgegraven om te worden herbegraven. Er zijn massagraven op verschillende plaatsen: vlak bij de executieplaats, in de omgeving van het kamp en op de Leusderhei. Commandant Karl Berg (in uniform) is uit zijn cel gehaald om aan te wijzen waar de stoffelijke overschotten te vinden zin. Links staat het personeel van de Amersfoortse GG&GD en Gemeentereiniging dat de eerste opgravingen uitvoerde. Ook Gerrit Kleinveld, voormalig gevangene van Kamp Amersfoort is aanwezig. De drie heren rechts van Berg zijn onbekend maar mogelijk is de man met de aktetas de Amersfoortse arts dr. Dekker die bij de eerste opgravingen was betrokken. Berg is nog altijd in het uniform dat hij bij zijn arrestatie droeg. Als kampcommandant had hij zich op zeer wrede en sadistische wijze gemanifesteerd. Later is hij in Nederland berecht en ter dood gebracht.
Wim Plasmeier / Archief Eemland

UT 5.02- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-5-02/

LEUSDEN, 14 JULI 1940
De kinderen van de familie Van Eijden – Johan, Marietje, Annie, René en Jan – poseren voor de foto op de ruïnes van wat voorheen hun ouderlijk huis was. Tijdens de strijd om de Grebbelinie in mei 1940 is ook hun boerderij uit 1926 verwoest. René van Eijden, helemaal rechts, herinnert zich het moment van de foto nog heel goed: ‘We werden geëvacueerd naar het dorpje De Rip in Noord-Holland. Toen we terugkwamen naar onze boerderij zagen we de ruïne. Er was bijna niks van over. De woning, de schuur, alles was plat’. Terwijl de familie onderdak vond in een barak werd de boerderij in 1941 herbouwd. In de laatste week van april 1945 werd de boerderij opnieuw in brand gestoken. Uiteindelijk is de boerderij voor de tweede keer herbouwd en is nog altijd in bezit van de familie. ‘Het is nu een goedlopend agrarisch bedrijf. Dat is een overwinning. Maar de echte overwinning is dat we de oorlog overleefd hebben’, aldus Van Eijden.
Jacob de Goeij / Privécollectie René van Eijden

UT 5.04- https://in100fotos.nl/utrecht/foto/ut-5-04/

UTRECHT, 23 DECEMBER 1944
Op 23 december 1944 treft een inspecteur van de Stichting Volkswoningen in een huisje aan het Houtplein in Utrecht een schokkende situatie aan. Een moeder en haar drie kinderen zijn verhongerd, vervuild en ze hebben schurft. Hij waarschuwt een arts; moeder en kinderen worden naar een ziekenhuis gebracht. Voor de twee jongsten komt de reddingspoging te laat, zij overlijden de volgende dag. De moeder en het oudste kind overleven de oorlog. In huizen van de Stichting Volkswoningen woonden mensen onder toezicht. De moeder en de kinderen waren door de vader in de steek gelaten, en volgens een verslag van de inspecteur was de moeder vanaf september niet meer tegen de situatie opgewassen. Vooral mensen met een klein sociaal netwerk hadden het zwaar tijdens de Hongerwinter. P. Linschoten/ Het Utrechts Archief


 

 

  



Meer berichten in deze categorie:
Zeer succesvolle actie voor het Bakkershuis (25-03-2024)
Jubileumconcert Sterk Spul (24-03-2024)
Briljanten huwelijk in Montfoort (20-03-2024)
Feestelijke onthulling infobord weidevogels (16-03-2024)
Mentaal gezond blijven door vrijwilligerswerk (26-02-2024)
Informatief en actief in beweging (19-02-2024)
Knooppunt weer op pad (14-02-2024)
Start carnaval in Knopengein (09-02-2024)
De Zonnebloem was te gast bij het Stadsmuseum de Knoperij in Montfoort. (09-02-2024)
Lezing over vleermuizen in Montfoort (02-02-2024)
Een gouden Zonnebloemspeldje voor Ad Vlooswijk (28-01-2024)
Pannenkoeken eten met de Zonnebloem (27-01-2024)
2023 recordjaar voor Stadsmuseum De Knoperij (18-01-2024)
Nationaal Militair Museum verkozen tot Leukste uitje van Utrecht 2024 (17-01-2024)
Logeerhuis Bredius blij met prachtig resultaat Fluitketelcurlingcompetitie. (16-01-2024)
Zonnebloem kerstattenties (27-12-2023)
Diamanten huwelijk in Linschoten. (20-12-2023)
Muzikaal gouden bruidspaar (18-12-2023)
Hier zou ik elke maand wel naartoe willen! (13-12-2023)
Montfoort op de schop (10-12-2023)
Uitstapje Zonnebloem (29-11-2023)
Echtpaar Boon 50 jaar getrouwd (23-11-2023)
Bijzonder dat we dit mogen beleven (15-11-2023)
Jerome le Visage Souriant is onze nieuwe Stadsprins (13-11-2023)
Een vliegende start met een gezond ontbijt (10-11-2023)






Kijken en luisteren
          Live:        Gemist:
         RSM WebApp         RSM Uitzending gemist

        Foto's:
          RSM Fotoboek

Meer media mogelijkheden
Nieuws of tip opsturen

Reclame

Profipack

Ook hier adverteren? Klik hier!

Nu op RSM
Op de hollandse toer


Regionieuws

Login

 
 Print
Radio Stad Montfoort, Montfoort (Nederland), 2024